کمتر کسی مجبور است از کتابخانه عمومی استفاده کند. بنابراین کتابخانه باید تلاش کند با تمام امکانات خود بهترین شرایط را با کمترین هزینه برای جمعیت هدف خود فراهم سازد. یکی از این شرایط، تعیین ساعتهای مناسب فعالیت و خدماترسانی کتابخانه است. اکثر افرادی که دوست دارند یا نیاز دارند از کتابخانه عمومی استفاده کنند تمایل دارند در اوقات فراغت خود از آنجا استفاده کنند. درست مثل استفاده از موزه، سینما و پارک و تلویزیون استفاده از کتابخانه عمومی نیز یکی از گزینههای اوقات فراغت است. معنای این موضوع این است که بیشترین زمان فعالیت کتابخانهها باید اوقات فراغت مردم باشد. این موضوع در تعارض با خواست کارمندان شاغل در کتابخانه است. آنها دوست دارند مانند همه ادارات دولتی، صبح در سرکار خود حاضر شوند و ظهر به موقع سرکار را به مقصد خانه ترک کنند و بابت این خدمت (یعنی باز کردن در کتابخانهها و گرم نگه داشتن اجاق آن) دستمزدی متعارف دریافت کنند. و البته روزهای شیرین تعطیل هم که جای خود دارد. اما با توجه به مقدمه بحث، آشکار است که در چنین وضعیتی نباید انتظار داشته باشیم در کتابخانهها رونقی وجود داشته باشد: زمانی که مردم میتوانند به کتابخانه مراجعه کنند، کتابخانه بسته است و زمانی که کتابخانه باز است مردم کارهای مهمتری دارند. به راستی این تعارض را چگونه میتوان حل کرد؟
اجازه دهید کمی هم شاخصهای عملکردی مرتبط با این موضوع را از زبان استاندارد ایزو 11620 بشنویم:
ساعات کار کتابخانه در مقایسه با تقاضا: سنجش نسبت ساعات کار یک کتابخانه به نیازهای کاربران
هدف این شاخص عملکرد، سنجش میزان تناسب ساعات کاری یک کتابخانه با نیازهای کاربران است.
تعریف عملیاتی: مجموع واقعی ساعات فعالیت کتابخانه در مقایسه با مجموعه ساعات مورد تقاضای کاربران. از منظر این شاخص عملکرد، ساعات فعالیت کتابخانه ساعاتی در یک هفته معمول هستند که در آن خدمات پایۀ کتابخانه (مثل خدمات امانت، مرجع و اتاقهای مطالعه) برای کاربران قابل استفاده باشد.
روش سنجش: یک پرسشنامه ساده درباره رضایت از ساعات کاری کتابخانه طراحی کنید و گزینهای در آن قرار دهید که بتوان اوقات دیگری را که کتابخانه باید باز باشد به آن افزود. میتوانید پرسشهایی درباره وضعیت کاربران اضافه کنید تا به شناسایی نیازهای گروههای خاص کاربری کمک کند.
مثال:
رضایت خود را از ساعات کاری کنونی کتابخانه چگونه ارزیابی میکنید؟
بسیار ناراضی| ناراضی| تقریباً راضی| راضی| بسیار راضی
لطفا ساعاتی به جز ساعات کنونی را که مایل هستید به زمان فعالیت کتابخانه افزوده شود را مشخص کنید.
....
شما فکر میکنید کاربران کتابخانهتان چقدر از ساعات فعالیت کتابخانه شما راضی هستند؟