مفاهیم اساسی کتابخانه عمومی 8: مراجعه یا بازدید
فضای کتابخانه یکی از خدمات کتابخانه عمومی است. شاید این جمله را شنیده باشید. اما معنای آن چیست و چه اهمیتی دارد؟ در کتابخانه‌های عمومی برعکس دیگر کتابخانه‌ها همین که مردم به کتابخانه بیایند، حتی اگر از منابع استفاده نکنند، اتفاق خوبی افتاده است. این سرزدن به کتابخانه نشانه‌ای از اهمیت اجتماعی کتابخانه است. در این سرزدن‌ها است که روابط اجتماعی شکل می‌گیرد. افراد با هم آشنا می‌شوند و تعاملات فرهنگی رخ می‌دهد و همدلی که اساس یک اجتماع موفق است پایه‌گذای می‌شود. این مهم یکی از نقش‌های اجتماعی کتابخانه عمومی است.
به همین دلیل است که در اکثر گزارش‌هایی که از کتابخانه‌های عمومی منتشر می‌شود بازدید از کتابخانه یکی از سه شاخص اصلی و اولیه است که دیده می‌شود. در استاندارد ایزو 11620 که درباره شاخص‌های عملکرد کتابخانه‌ها است درباره این شاخص چنین می‌خوانیم:
«مراجعه: وارد شدن شخص (حقیقی) به محوطه کتابخانه است.
هدف از این شاخص عملکرد، سنجش میزان موفقیت کتابخانه در جذب کاربران به همه خمات کتابخانه است. این شاخص را در همه کتابخانه‌هایی که جمعیت خدمت‌گیرندۀ تعریف شده دارند می‌توان به کار بست ...
شیوه محاسبه: تعداد کل مراجعه به کتابخانه، چه واقعی و چه مجازی، در طول یک سال کامل، تقسیم بر تعداد کل افراد حاضر در جمعیت خدمت گیرنده
روش گردآوری اطلاعات: از یک مانع گردان یا وسیله مشابه برای شمارش خودکار افرادی استفاده کنید که به کتابخانه وارد یا از آن خارج می‌شوند. یا ورودها شمارش شود یا خروج‌ها- نه هر دو. تعداد مراجعات مجازی بیرونی به وب‌سایت کتابخانه را بشمارید.
این شاخص عملکرد یک عدد صحیح بدون محدودیت سقف است. نمره بالا معمولا خوب محسوب می‌شود. »
می‌دانیم که میزان مراجعه به کتابخانه‌های عمومی فعلا به صورت دستی و توسط کتابداران وارد می‌شود و خطای آماری آن بسیار بالاست. مبر اسا استاندارد ایزو شمارش مراجعان باید به صورت خودکار انجام شود. دوست ظریفی می‌گفت اگر شمارشگرهای خودکار در مقابل در ورودی و بخش‌های کتابخانه برای ثبت مراجعه استفاده شود، یکی از کارهای کتابداران این خواهد بود که روزانه چندین بار از مقابل آنها بگذرند تا عدد بالاتر رود. شما فکر می‌کنید چطور می‌شود این موضوع را فرهنگ‌سازی کرد که «آمار بیش از هر کسی مورد نیاز کتابخانه است و نیازی به دستکاری آن نیست؟» راستی این شاخص در کتابخانه شما به چه میزان است؟ چند درصد از مراجعات به کتابخانه شما برای گرفتن امانت است؟ چند درصد برای استفاده از سالن مطالعه؟ و چند درصد برای استفاده از سایر خدمات؟
